Η απόρριψη είναι μια λέξη, που στο άκουσμά της και μόνο πολλοί άνθρωποι, νιώθουν φόβο, αυξημένη ένταση και ένα εσωτερικό «μούδιασμα».
Η απόρριψη είναι μια ιδιαίτερα ψυχοφθόρα διαδικασία για ένα άτομο λόγω της εσωτερικής μας ανάγκης για αλληλεπίδραση και τροφοδοτεί συνήθως ένα φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων (π.χ. αφού οι άλλοι μου δείχνουν πως δε με θέλουν και αφού κανείς δε με αποδέχεται, δεν είμαι ικανός, δεν αξίζω τίποτα, δεν θα καταφέρω αυτά που θέλω στη ζωή μου, δεν θα προσπαθήσω, αφού σίγουρα θα αποτύχω, δε μπορώ να το κάνω....).
Απόρριψη μπορεί να δεχθεί κάποιος είτε στην προσωπική του ζωή, είτε στον επαγγελματικό του χώρο. Η απόρριψη είναι μια έννοια που συνδέεται άμεσα με τις διαπροσωπικές μας σχέσεις και έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ανθρώπινη επικοινωνία.
Η επίδραση που ασκεί μια απόρριψη πάνω σε ένα άτομο, εξαρτάται κυρίως από το βαθμό αυτοεκτίμησης και ψυχικής ανθεκτικότητας που έχει αναπτύξει και τον τύπο της προσωπικότητας που έχει διαμορφώσει. Πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζουν τα βιώματα ενός ατόμου κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας και συγκεκριμένα το κατά πόσο το οικογενειακό του περιβάλλον έδειχνε απορριπτική στάση απέναντί του.
Για παράδειγμα, ένα παιδί που οι γονείς του συνήθιζαν να το απαξιώνουν, να μην το επιβραβεύουν για τις προσπάθειές του, να μην το ενισχύουν θετικά για να συνεχίσει κάθε φορά που αποτύγχανε, να το συγκρίνουν με τα αδέρφια του ή με άλλα συνομήλικα παιδιά, δεν του έδιναν πρωτοβουλίες, του στερούσαν το δικαίωμα να εκφράσει τη γνώμη και να πει την άποψή του, του ασκούσαν αυστηρή κριτική, του επέβαλαν τιμωρίες με το παραμικρό, και που είχαν υπέρμετρες προσδοκίες και απαιτήσεις από αυτό, είναι πολύ πιθανό να εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που δεν αντέχει την οποιαδήποτε απόρριψη.
Το παιδί που έχει εισπράξει τεράστιες «ποσότητες απόρριψης», στη μετέπειτα πορεία του, δεν πιστεύει ουσιαστικά στον εαυτό του και στις δυνατότητές του, εγκαταλείπει εύκολα τους στόχους του, δεν κάνει σχέδια και όνειρα για το μέλλον του, δυσκολεύεται να προσανατολιστεί επαγγελματικά, εξαρτάται από τις αποφάσεις και τη βούληση των γύρω του, αγκιστρώνεται συναισθηματικά από τους άλλους και δε μπορεί να θέσει με σαφή και ξεκάθαρο τρόπο τα απαιτούμενα όρια στον εαυτό του και στο περιβάλλον του. Κάθε φορά που βιώνει μια απόρριψη σε μια σχέση του, οποιασδήποτε μορφής (ερωτική, φιλική ή επαγγελματική), νιώθει πολύ επώδυνα συναισθήματα, όπως θλίψη, θυμό, απογοήτευση, ματαίωση, άγχος, φόβο, ανασφάλεια και έντονες εσωτερικές συγκρούσεις, που δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί.
Επίσης, ένα άτομο με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, κινδυνεύει να πέσει πολύ εύκολα θύμα εκμετάλλευσης χειριστικών ανθρώπων, αφού κάνει συνεχώς υποχωρήσεις, υποκύπτει σύντομα στα θέλω τους, δυσκολεύεται να υποστηρίξει τα πιστεύω του, να διεκδικήσει αυτά που πρέπει, δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί συγκρούσεις, διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, εμφανίζει δυσχέρεια στο να εκφράσει τις πραγματικές επιθυμίες του και να πει ανοιχτά αυτά που νιώθει. Διακατέχεται από μια έντονη ανάγκη να ευχαριστεί διαρκώς τους γύρω του, να είναι αρεστός και αποδεκτός από όλους, παραγκωνίζοντας αυτόματα την αξιοπρέπεια και την προσωπική του αξία.
Επιπλέον, τέτοιου είδους άτομα, πέφτουν πολύ συχνά θύματα διαφόρων μορφών βίας (π.χ. εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον, κακοποίησης από τον σύζυγο, συναισθηματικών απειλών από τους φίλους ή τον σύντροφό τους, ψυχολογικού εκβιασμού από τον εργοδότη τους).
Αντίθετα, ένα παιδί που εισέπραξε συναισθηματική στήριξη, αποδοχή, κίνητρα, αγάπη, ποιοτικό χρόνο και διαθεσιμότητα, ερεθίσματα, γνήσιο και έκδηλο ενδιαφέρον, επιβράβευση και κατανόηση από τα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του, έχει χτίσει μια υγιή, ισορροπημένη και θετική αυτό-εικόνα και συνήθως είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την απόρριψη όπου και όποτε προκύψει στη ζωή του.
Ο φόβος της απόρριψης προκαλεί σε ένα άτομο ένα γενικευμένο συναίσθημα του ανικανοποίητου, κλονίζει πολλές φορές την πίστη του απέναντι στον εαυτό του, διαταράσσει και πλήττει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα των διαπροσωπικών του σχέσεων, αφού εξαιτίας της ανασφάλειας που νιώθει, αναζητά διαρκώς την επιβεβαίωση από τους γύρω του.
Ένα άτομο που βιώνει απόρριψη, φτάνει πολλές φορές στο σημείο να απορρίπτει και να απεχθάνεται τον ίδιο του τον εαυτό (π.χ. δεν του αρέσει η εξωτερική του εμφάνιση, εντοπίζει συχνά ψεγάδια στη συμπεριφορά του, είναι δυσαρεστημένος με την επίδοσή του στον εργασιακό του χώρο, δεν αναγνωρίζει και δεν αντλεί ικανοποίηση από τις επιτυχίες και τα επιτεύγματά του, απαξιώνει τα προσόντα και τις δεξιότητές του, δεν του αρκούν οι ικανότητες και οι γνώσεις του, συχνά παραπονιέται και διαμαρτύρεται πως η ζωή του δεν είναι όπως θα ήθελε και επιρρίπτει ευθύνες στον εαυτό του για αυτό).
Επίσης, λόγω των συναισθημάτων κατωτερότητας που τον κυριεύουν, συχνά εκδηλώνει ζήλεια ή ακόμη και φθόνο απέναντι στους άλλους, γίνεται κτητικός, ασκεί καυστική και άγονη κριτική για τις ξένες ζωές, κάνει προσβλητικά σχόλια με στόχο να προκαλέσει στους γύρω του ψυχική αναστάτωση, να τους μειώσει και να τους υποβιβάσει.
Για να διαχειριστεί και να κατορθώσει να ξεπεράσει ένα άτομο το φόβο της απόρριψης, θα πρέπει να δουλέψει σοβαρά με τον εαυτό του, να επεξεργαστεί τα βιώματά του, να μάθει να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του, να αγαπήσει και να πιστέψει πραγματικά στον εαυτό του και να ενδυναμώσει την αυτοεκτίμησή του, να εκπαιδευτεί στο να θεσπίζει και να εφαρμόζει όρια στον ίδιο και στις διαπροσωπικές του σχέσεις, να γίνει πιο διεκδικητικός, να βελτιώσει τη ζωή του και να αποκαταστήσει την εσωτερική του γαλήνη.
Άλλωστε μην ξεχνάμε πως η απόρριψη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και δεν είναι εφικτό, ούτε απαραίτητο να έχουμε καλή χημεία και να ταιριάζουμε με όλους τους ανθρώπους που γνωρίζουμε και έχουμε συναναστροφές. Σίγουρα, όλοι μας, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, κάποια άτομα τα ξεχωρίζουμε και επιδιώκουμε να έχουμε συχνή επαφή και επικοινωνία μαζί τους και κάποια άλλα τα κρατάμε σε μεγαλύτερη απόσταση.
Το σημαντικό είναι να σεβόμαστε όλο τον κόσμο, γιατί ο καθένας είναι μοναδικός και διαθέτει τα δικά του χαρίσματα, που ίσως δε μπορούμε να διακρίνουμε με την πρώτη ματιά.
Μαρίνα Κόντζηλα
Συμβουλευτική Ψυχολόγος - Εκπαιδεύτρια Ομάδων Γονέων
Γραφείο: Φαρσάλων 10, Χαλάνδρι (δίπλα στο μετρό στάση "Χαλάνδρι")
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-6005441 & 697-0084190
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Ιστοσελίδα: www.marpsychology.gr
Facebook: Μαρίνα Κόντζηλα Υπηρεσίες Ψυχολόγου
******
Για να διαβάσετε προηγούμενα άρθρα της Μαρίνας Κόντζηλα στο MyXalandri.gr, πατήστε στον σύνδεσμο:
"Άρθρα της ψυχολόγου Μαρίνας Κόντζηλα"